Welke anticonceptie kies jij?
De angst om ongewenst zwanger te raken is groot. Maar hoe betrouwbaar zijn anticonceptie methoden werkelijk, zijn ze wel zo nauwkeurig als de doctor zegt? Laten we de verschillende opties bekijken, ook de Daysy cyclus tracker om je natuurlijke cyclus bij te houden zonder chemische anticonceptie, ook als je (nog) geen kinderwens hebt.
Anticonceptie met chemische stoffen.
o Implanon®. Staafje ingebracht onder de huid van je bovenarm. Bevat progestin (namaak progesteron) wat 3 jaar kan blijven zitten. Verwijderen kan pijnlijk zijn en soms ook lastig omdat je weefsel om het staafje groeit. Litteken moet open om het staafje eruit te halen. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 0.01 op de 100 gebruiksters*1.
o Prikpil. Injectie met progestin (namaak progesteron) die je eens per 3 maanden bij de huisarts moet laten zetten. Deze injecties kunnen je mentaal en emotioneel van slag maken. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 4 op de 100 gebruiksters*1.
o De pil. Is een combinatie pil, er zit estradiol en progestin in. Dient op hetzelfde tijdstip iedere dag genomen te worden. De pil heeft risico’s lichamelijk, mentaal en emotioneel. Je kunt er depressief van raken, verlaagt libido, haaruitval, hoofdpijn, risico op leverkanker, baarmoederhalskanker en borstkanker. Meiden onder 21 jaar hebben tijdens pilgebruik 50% meer kans op suïcidale neigingen. Risico op trombose, longembolie en beroerte. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 7 op de 100 gebruiksters*1.
o Mini-pil ofwel de progestin pil, zonder oestrogeen. Vaak tijdens borstvoeding geadviseerd of als je geen oestrogeen kunt verdragen. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 7 op de 100 gebruiksters*1.
o Pleister. Deze bevat estradiol en progestin. Je plakt de pleister op je onderbuik, bil of bovenlichaam (niet op je borst). Je plakt iedere week een nieuwe pleister voor 3 weken en dan stop je een week. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 7 op de 100 gebruiksters*1.
o Nuvaring®. De vaginale ring, bevat estradiol en progestin. Je draagt de ring gedurende 3 weken, verwijder de ring en dan na een week geen ring waarna je weer een nieuwe ring inbrengt. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 7 op de 100 gebruiksters*1.
Barrière methoden
o Pessarium. Dit is een kapje zoals de Caya wat je zelf inbrengt wat de baarmoedermond afsluit zodat sperma niet binnen in de baarmoeder kan komen. Voor een vrijpartij breng je de Caya in waarbij je gebruik maakt van de bijbehorende sperma dodende gel die op de Caya aangebracht moet worden. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 17 op de 100 gebruiksters*1.
o Condoom voor de man. Zijn ook in dunner materiaal te koop (uiteraard wel sterk van kwaliteit) wat een beter gevoel geeft. Altijd de moeite om meerdere merken te proberen. Voordeel een condoom beschermt ook tegen seksueel overdraagbare ziekten. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 13 op de 100 gebruiksters*1.
o Condoom voor vrouwen. Dit condoom is wijder omdat je het in de vagina plaatst en kan al acht uur voor de geslachtsgemeenschap ingebracht worden. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 21 op de 100 gebruiksters*1.
Spiraaltjes
o Koperspiraal. Geplaats door een arts in de baarmoeder en kan afhankelijk van welke 5 of 10 jaar blijven zitten. Is echter minder geschikt als je hevig bloedverlies hebt want de kans dat je heftigere menstruaties krijgt is groter. Koper zorgt ervoor dat sperma niet verder kan zwemmen richting het vrijgekomen eitje na de eisprong. Ben je gevoelig voor koper dan kun je een koper intoxicatie ontwikkelen, koper kan een negatieve werking hebben op je zenuwstelsel en daarnaast ontneemt het zink van je lichaam. Zink is dagelijks nodig in je lichaam. Vrouwen rapporteren klachten als vermoeidheid, depressie, paniek aanvallen, haarverlies, brain fog, angst, concentratieverlies en vergeetachtigheid, candida/schimmelinfectie, gewrichtspijn, verlaagde immuniteit. Risico op auto-immuunziekte reuma. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 0.8 op de 100 gebruiksters*1.
o Mirena® of andere hormoonspiralen. Net als de koperspiraal moet deze ingebracht en vervangen worden na 3 - 8 jaar (afhankelijk het merk) door een arts. De Mirena® geeft iedere dag progestin af aan je lichaam en het is een fabeltje dat die stof enkel in de baarmoeder lokaal blijft zitten. De meeste vrouwen hebben geen eisprong met een Mirena® dus dat wil zeggen dat vanuit de hersenen de hormoonproductie van FSH en LH geblokkeerd wordt. Uiteraard komt de progestin (het chemische stofje) in je bloed. Onze baarmoeder is voorzien van bloedvaten anders zou je tijdens een zwangerschap geen voedingstoffen aan de baby via de placenta kunnen doorgeven. Faalt in de praktijk (ongewenste zwangerschap) jaarlijks bij 0.1 – 0.4 op de 100 gebruiksters*1.
Fertility Awareness-Based Methods – FABM
Fertility Awareness-Bassed methods (FABM) bevatten geen namaak hormonen en hinderen je natuurlijke hormonen en cyclus niet. Dat is de reden dat we dit eigenlijk geen anticonceptie mogen noemen, het is geen farmaceutisch product. Om daarmee te starten hoef je niet een recept te halen bij je huisarts. Je kunt FABM uiteraard wel gebruiken om te weten wanneer je niet zwanger kunt raken. Tegenwoordig, nee ik moet zeggen al meer dan 35 jaar zijn er cyclus trackers wereldwijd te koop. Een cyclus tracker als Daysy is een fertility tracker, een slimme computer met een hoge gebruiksvriendelijkheid en betrouwbaarheid van 99.4% *2. Daysy is een bekroond staaltje slimme techniek in een handig design wat jou iedere dag volgt.
o Is geen vorm van anticonceptie want je leert je natuurlijke cyclus en dus je vruchtbare patroon kennen. Wat je kan helpen om een zwangerschap te voorkomen of om wel zwanger te raken. FABM is een verzamelnaam van diverse uiteenlopende methoden.
o Je kunt FABM toepassen op basis van een temperatuur methode waar je de basale lichaamstemperatuur (BBT) opneemt voor je opstaat, je kunt dat ook combineren met het observeren van je vaginale slijmverlies en baarmoederstand. Voor de laatste twee parameters is het verstandig om te leren hoe je het interpreteert en wat dat zegt over je vruchtbaarheid op dat moment in de maand. Want slijmverlies kan variëren en hoeft niet per definitie het teken van ovulatie te zijn in een bepaalde substantie.
o Wanneer je aan de slag gaat met de ochtend temperatuur in rust te meten (BBT) dan geeft dat alleen ook al een goed beeld geven mits je een cyclus tracker gebruikt waar je mee temperatuurt en die voor jou de temperatuur berekend op basis van een algoritme wat de betrouwbaarheid van de methode verhoogd. Het noteren op een papier of invoeren in een menstruatieapp van je metingen met een digitale thermometer van de drogist, is minder betrouwbaar omdat daar meer fouten gemaakt kunnen worden. Een digitale thermometer meet standaard een bepaalde tijd en geeft het signaal dat de meting klaar is terwijl een cyclus tracker met een interne sensor altijd pas bevestigd dat de meting klaar is als de correcte waarde gemeten is. De sensor van een cyclus tracker wacht af tot je temperatuur niet meer hoger wordt en geeft dan het signaal dat de meting klaar is. Vandaar dat het meer terecht is om cyclus tracker een fertility tracker method te noemen. De verwachting is dat deze technologie de praktijk fouten waarbij ongewenste zwangerschap ontstaat de huidige cijfers zoals die liggen voor FABM, tussen 2-23 per 100 *1 vrouwen jaarlijks, gaat overtreffen want als je kijkt naar Daysy die heeft een methode betrouwbaarheid vanwege het interne algoritme van 99,4%.
o Methoden als de standaard dagen of kalendermethode waarbij je ervanuit gaat dat iedere vrouw op dag 14 van de cyclus iedere maand een eisprong heeft zijn veel minder betrouwbaar omdat daar vaak geen temperatuur gemeten wordt. Dat kan wel maar dan is het de interpretatie die de betrouwbaarheid garandeert. Ook is men dan niet altijd op de hoogte van de vijf dagen voor de ovulatie die als vruchtbaar gezien moeten worden omdat sperma maximaal dat aantal dagen kan overleven.
o FABM en de fertility tracker method worden steeds populairder omdat vrouwen af willen van het gebruik van chemische stoffen die hun lichaam en geest beïnvloeden.
Morning after pil - MAP
Ik vind het vreselijk dat de morning after pil onder de anticonceptiemiddelen valt. Het aantal EllaOne® pillen dat wekelijks verkocht wordt is meer dan 6000. 30% van de vrouwen heeft 1x per jaar onbeschermde seks. Ik weet niet of het hoge gebruik van ‘plan B’ ligt aan de informatie op hun website want daar staat dat je in actie moet komen en dat je bijna elke dag van je cyclus zwanger kunt worden. Helaas is deze pil niet heilig en kan het zijn dat je toch zwanger raakt. Voorkomen is altijd nog beter dan genezen! Daarbij valt mij op dat de werkzame stof ulipristalacetaat in EllaOne® op de progesteron receptor gaat zitten zodat je zelf geen progesteron aanmaakt. Progesteron maak je pas na ovulatie, door het corpus luteum, dus wil je dan voorkomen dat je zwanger wordt dan kan het zijn dat je te laat bent of voorkomt dat de innesteling, na conceptie, plaatsvindt. Dat is een ander mechanisme als het uitstellen van de ovulatie wat je wilt bereiken zodat aanwezig sperma het eitje niet kan bevruchten. Je wilt dat sperma door een gescheurd condoom of onbeschermde geslachtsgemeenschap gedurende het verloop van dagen afsterft en je ovulatie alsnog kan plaatsvinden zonder dat je dan dus zwanger kunt raken. Ik denk dat we altijd kritisch moeten blijven kijken naar de middelen die vrij verkrijgbaar zijn. Dat EllaOne® bij de drogist zonder recept verkocht wordt wil niet zeggen dat er voldoende veiligheid studies uitgevoerd zijn als wat in principe bij voorgeschreven medicamenten wel het geval is. Bovendien is het nemen van een MAP na je vruchtbare dagen niet meer het uitstellen van de eisprong, dan hinder je door het remmen van progesteron aanmaak de mogelijkheid om een zwangerschap te handhaven. Progesteron receptoren bezetten met een chemische stof is niet fijn en kan je merkbaar hinderen. Ik vraag me af wat dit überhaupt doet met de vruchtbaarheid van een vrouw? Ik zie regelmatig dat de ovulatie in de cycli na de MAP nog verstoord zijn.
Andere mogelijkheid is dat je de koperspiraal binnen 5 dagen na de onbeschermde seks door een arts laat plaatsen zodat het bevruchte eitje niet kan nestelen in de baarmoederwand. Al deze dingen zijn een groot vraagstuk en wanneer je ermee te doen hebt een overweging wat te doen. Daarom is dit blog voor vrouwen geschreven zodat jij meer informatie hebt om een overwogen beslissing te kunnen nemen.
Informatie over je lijf geeft je power, girlpower!
Referenties
*1. https://www.cdc.gov/reproductivehealth/contraception/index.htm
*2. https://www.daysy.nl/betrouwbaarheid-daysy-cyclus-tracker